Liszaj miejsc intymnych – jak sobie z nim poradzić?

Liszaj to przewlekłe schorzenie dermatologiczne występujące głównie w okolicach miejsc intymnych u kobiet, głównie w wieku pomenopauzalnym. Jego objawy są uporczywe, powodują duży dyskomfort i przyczyniają się do powstawania innych, poważniejszych dolegliwości. To jak go skutecznie leczyć opisuje dr n. med. Tomasz Basta, założyciel krakowskiej Intima Clinic.

Liszaj jest niezłośliwą, przewlekłą dermatozą zapalną, która obejmuje zarówno naskórek, jak i skórę właściwą. Dotyka on najczęściej kobiet (ok. 85 proc.). Choć może zachorować na niego osoba w każdym wieku, obserwuje się, że najczęściej występuje wśród dwóch grup wiekowych: u dziewczynek między 8 a 13 rokiem życia, oraz przede wszystkim u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Schorzenie to najczęściej zlokalizowane jest w okolicy narządów intymnych (ok. 80–85 proc.).

Typowymi zmianami liszajowymi są odbarwione, białawe grudki, które powiększając się, tworzą atroficzne, pomarszczone i złuszczające się blaszki. Liszaj narządów płciowych objawia się bardzo mocnym przesuszeniem oraz ścieńczeniem skóry, która staje się mało elastyczna. Schorzenie powoduje też duży świąd i pieczenie miejsc intymnych. Liszaj umiejscowiony w okolicach przedsionka pochwy uniemożliwia jej rozciąganie, co w dużym stopniu utrudnia kobiecie współżycie i może przyczyniać się do powstawania zaburzeń seksualnych, np. pochwicy.Dolegliwości bólowe z nim związane towarzyszą chorej kobiecie przez całą dobę, nawet podczas chodzenia, siadania czy wykonywania potrzeb fizjologicznych. Zmiany na narządach płciowych są więc przyczyną silnych przypadłości obniżających komfort życia pacjentki. Nieleczony liszaj może powodować również blizny, zakażenia, a nawet przyczyniać się do powstawania nowotworu.

Dokładna etiologia liszaja nie jest do końca poznana. Uznaje się, że schorzenie ma podłoże autoimmunologiczne, genetyczne, infekcyjne oraz hormonalne. Wpływ na jego występowanie mogą mieć również lokalne czynniki zewnętrze. Rozpoznanie w większości przypadków stawiane jest na podstawie charakterystycznego wyglądu zmian. Jednak leczenie liszaja zawsze powinno być poprzedzone prawidłową diagnostyką obejmującą badanie histopatologiczne.

Leczenie

Standardowa procedura terapeutyczna do tej pory obejmowała miejscowe leczenie liszaja silnymi glikokortykosteroidami (GKS) i estrogenem, wraz z nawilżaniem oraz natłuszczaniem chorej tkanki kremami na bazie kwasu hialuronowego lub lipidów. Leczenie tego typu najczęściej przynosi czasowe efekty i jest obarczone częstymi nawrotami choroby. Ponadto nie może być stosowane długotrwale ze względu na skład leków. Moje najnowsze obserwacje wskazują natomiast na bardzo dobre wyniki leczenia liszaja sromu z wykorzystaniem laseroterapii oraz fibryny bogatopłytkowej. To nowe procedury terapeutyczne, które w przypadku tego schorzenia pozwalają osiągnąć długotrwałe efekty

Zastosowanie laseroterapii obejmuje frakcjonowanie sromu laserem CO2 lub erbowo-yagowym (Er:YAG). W przypadku bardziej nasilonych zmian metodą z wyboru powinien być laser CO2, który głębiej penetruje naświetlaną tkankę. Zabieg polega na precyzyjnym i w pełni kontrolowanym działaniu termoablacyjnym lasera. W ten sposób doprowadza się do odparowania tkanki, pozostawiając na obszarze zabiegowym od kilkudziesięciu do kilkuset mikrouszkodzeń. Dzięki temu, oddziałując na zmienioną chorobowo tkankę, wywołuje się jej przebudowę i regenerację, prowadząc do usunięcia zmian i pojawienia się w ich miejscu zdrowej tkanki. Zabieg laserowego leczenia liszaja sromu trwa ok. 20–40 minut. Przeprowadza się go w warunkach gabinetu zabiegowego. Jest to metoda małoinwazyjna. Pacjentka może powrócić do codziennej rutyny bezpośrednio po zabiegu. Pierwsze efekty widoczne są po ok. 4 tygodniach.

Fibryna bogatopłytkowa to preparat autologiczny, pozyskiwany z własnej krwi pacjentki. Jest ona bogata w płytki krwi, które uwalniają czynniki wzrostu, odpowiedzialne za pobudzanie procesów regeneracji tkanek. Preparat przyjmuje formę trójwymiarowej zawiesiny. Ponieważ płytki krwi są w niej zanurzone, uwalniają czynniki wzrostu zdecydowanie wolniej niż w osoczu, dłużej stymulując procesy naprawcze. Fibryna bogatopłytkowa zawiera również inne, cenne składniki, takie jak leukocyty i mezenchymalne komórki macierzyste. Oba komponenty przyczyniają się do tworzenia nowych naczyń włosowatych. Mezenchymalne komórki macierzyste to rodzaj komórek mających możliwość przekształcenia się w inne typy prawidłowych komórek naszego organizmu, które są zdolne do nieograniczonej liczby podziałów. Stwierdzono u nich właściwości przeciwstarzeniowe, wzmacniające odporność oraz umiejętność ratowania innych, uszkodzonych komórek. Dzięki temu, że fibryna ma postać przestrzenną, pozwala ona skutecznie kierować mezenchymalne komórki macierzyste w odpowiednie miejsca wymagające silnej odbudowy.

Fibryna bogatopłytkowa sama w sobie ma więc bardzo silne działanie regenerujące w przypadku zmienionej chorobowo tkanki. Poza tym podana po zabiegach laserowych potęguje ich działanie i wspomaga procesy gojenia. Procedura zabiegowa fibryną bogatopłytkową składa się z trzech etapów. W pierwszym pobierana jest krew pacjentki (średnia ilość pobranej krwi to 8–16 ml). Następnie w procesie odpowiedniego i kluczowego jej odwirowywania (innego niż w przypadku pozyskiwania osocza bogatopłytkowego) za pomocą specjalnych, przeznaczonych do tego celu wirówek, pozyskujemy fibrynę bogatopłytkową oraz odseparowujemy ją w odpowiednich probówkach. W ostatnim kroku preparat zostaje podany podskórnie, przy wykorzystaniu mezoterapii igłowej w strefy objęte liszajem. Zabieg trawa ok. 45 minut. Samo podanie fibryny bogatopłytkowej trwa ok. 5–10 minuty. Dzięki temu, że fibryna bogatopłytkowa jest preparatem autologicznym, jest to metoda naturalna, całkowicie bezpieczna, nie dająca żadnego ryzyka powikłań. W wyniku jej działania następuje bardzo dobra regeneracja tkanki. Efekty działania zabiegu są widoczne po około 4–6 tygodniach.

Moja autorska terapia leczenia liszaja narządów intymnych to terapia łączona, obejmująca zastosowanie obu opisanych metod. Kolejność wykonywania zabiegów to w pierwszym kroku laserowe frakcjonowanie obszarów sromu objętych liszajem, a następnie wykonanie na tym samym obszarze zabiegu fibryną bogatopłytkową. Taki schemat terapeutyczny powinien obejmować serię trzech powtórzeń w odstępach 30–60dni. Doświadczenie kliniczne mojego zespołu wskazuje również na to, że im młodsza pacjentka, tym lepsze efekty terapeutyczne.

Choć nie ma dostępnych badań klinicznych potwierdzających skuteczność opisywanej terapii, to przeprowadzone za jej pomocą przypadki leczenia konkretnych pacjentek wskazują na bardzo dobre rokowania w tym kierunku.